พิษร้ายจากต่อแตน

พิษร้ายจากต่อแตน

ตัวแตน ตัวต่อเป็นแมลงชนิดหนึ่งซึ่งคุณรู้ดีว่ามันมีเข็มพิษหรือเหล็กในที่รุนแรงมากเพื่อป้องกันอาณาเขตตนเองและเพื่อการล่าเหยื่อ หากคุณเคยโดนมันต่อยมาแล้วคงพอจะเข้าใจถึงความเจ็บปวดนี้ดี แล้วกับในหมาและแมวล่ะมีผลอะไรไหม โดยปกติแล้วหากโดนต่อยเพียงหนเดียวมักจะไม่อันตรายต่อหมาและแมวเท่าไหร่นัก แต่หากโดนรุมต่อยหลายตัวหรือต่อยซ้ำๆ แน่นอนก็อาจจะเสียชีวิตได้โดยเฉพาะในพวกที่แพ้รุนแรง

อาการพิษของตัวต่อแตน ได้แก่ พฤติกรรมเปลี่ยน อ่อนล้า มือเท้าเย็น ท้องเสีย อาเจียน น้ำลายไหลยืด หัวใจเต้นไว หายใจไวและเร็ว เป็นผื่นเหมือนลมพิษ อึฉี่ไม่เป็นที่ ชีพจรเบา วูบหมดสติ เสียชีวิต ซึ่งบางตัวเกิดภาวะแพ้แบบเฉียบพลันจะเกิดภายในครึ่งชั่วโมงได้เลย โดยพิษที่ปล่อยจากเหล็กในจะกระตุ้นให้เกิดการหลั่งของฮีสตามีน เและพิษยังทำตัวเป็นเหมือนสารกันเลือดแข็งตัว และเกิดการอักเสบรุนแรงบริเวณที่โดนต่อย เนื่องจากพิษค่อนข้างมีฤทธิ์เป็นด่าง (ของผึ้งจะเป็นกรด) ดังนั้นการใช้ น้ำส้มสายชูเจือจางหรือการใช้น้ำมะนาวล้างบริเวณที่ถูกต่อยก็จะช่วยลดพิษได้เป็นอันมาค่ะ นอกจากนี้พิษจะทำลายระบบประสาทในระดับเซลล์โดยจะทำให้ผนังเซลล์รอบๆ เส้นประสาทแตกกระจายเป็นเหตุให้เกิดความเจ็บปวดมากตรงจุดที่โดนต่อย

เมื่อโดนต่อยแล้ว การเอาเหล็กในออกควรใช้แหนบหรือที่หนีบแข็งๆ ดึงเหล็กในออก ห้ามบีบออกเด็ดขาดเพราะจะทำให้พิษของต่อกระจายไปทั่วเนื้อเยื่อมากขึ้น ปวดมากขึ้นและพิษจากเหล็กในจะปล่อยออกมามากขึ้นด้วย และควรรีบพาหมาแมวออกจากบริเวณนั้นด้วย เพราะต่อหลั่งฟีโรโมนออกมาหลังจากที่ต่อยเหยื่อแล้ว ทำให้ต่ออีกเป็นฝูงจะบินตามมาสมทบ

การวินิจฉัย...จะทำได้ไงเล่า เพราะคุณคงไม่ได้อยู่กับหมาตลอดเวลา ดังนั้นหมาหรือเหมียวอาจจะแสดงอาการของภาวะแพ้เฉียบพลัน ซึ่งการวินิจฉัยส่วนมากต้องทำบนพื้นฐานของอาการช็อกที่แสดงออกมา ร่วมกับประวัติอันแสนกระท่อนกระแท่นที่คุณนึกขึ้นมา หรือบางครั้งที่หมอเจอคือเจ้าของหมาแต่งเรื่องมาเลยจ้า นอกจากดูที่อาการ ประวัติแล้ว การตรวจร่างกายหรือจับว่าเจ็บส่วนไหนเป็นพิเศษ คุณอาจจะได้เจอเข็มเหล็กในปักคาก็เป็นได้ค่ะ

การรักษาจะทำทันทีก่อนที่จะเริ่มมีอาการช็อก อันนี้จะทำได้กับหมาแมวที่เจ้าของนั่งเฝ้า มีพี่เลี้ยงดูแล รู้ประวัติแน่นอน แต่ก็มีอีกส่วน (ส่วนใหญ่ซะด้วย) ที่รักษาเมื่อเกิดอาการช็อกไปแล้ว ซึ่งหากสัตว์มีการแพ้มากก็อาจจะเสียชีวิตได้ภายในเวลาแค่ชั่วโมงเดียว ดังนั้นเมื่อหมาและแมวอาการคงที่จากการช่วย หมอเขาจะขอทำคือ

• ตรวจเลือด ทั้งเม็ดเลือดและค่าทางเคมี รวมไปถึงปัสสาวะ เพราะหมอเขาจะรักษาภาวะที่เป็นผลมาจากการช็อกหรือพิษจากตัวต่อ เช่นภาวะไตวาย

• การเอ็กซเรย์ร่วมกับการให้ออกซิเจนหากพบว่าหมาแมวหายใจลำบาก

• การหาและนำเหล็กในของตัวต่อออกและประคบเย็นบริเวณที่ถูกต่อยมา

• หากหาไม่เจอเหล็กใน หรือแม้จะเจอเหล็กในก็ตาม อาจจะใช้น้ำส้มสายชูหรือน้ำมะนาวเจือจางราดเทลงไปที่แผลที่โดนต่อยเพื่อลดอาการคันและอักเสบ

• การให้ยากลุ่มต้านฮีสตามีน

• ในรายที่แพ้รุนแรง อาจต้องได้รับยากระตุ้นหัวใจ หรือยาเพิ่มความดันเลือด

• การใช้ยาขยายหลอดลม หากหมาแมวหายใจลำบากมากๆ

เข็มพิษของแมลงตัวน้อยสามารถปลิดวิญญาณได้เลยนะคะ ทางที่ดีควรสำรวจบ้านคุณให้รอบ หากพบรังต่อแตน ให้รีบกำจัดเสียแต่เนิ่นๆ ก่อนที่คุณและลูกสมุนจะกลายเป็นเหยื่อเหล็กในค่ะ

.

ด้วยความปรารถนาดีจาก Petfriends